Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Έλληνες έκαμαν πολλούς αγώνες και απόπειρες για την αποτίναξη του ζυγού της δουλείας. Οι επαναστατικές τους όμως αυτές ενέργειες ήταν ανοργάνωτες και τοπικά περιορισμένες. Αξιόλογες προσπάθειες για απελευθέρωση έγιναν από τα πρώτα χρόνια στη Μάνη και στην Ήπειρο. Ήταν τότε μια εποχή που ευνοούσε την εκδήλωση επαναστατικών κινήσεων, καθώς οι Τούρκοι βρίσκονταν σε πόλεμο με τους Βενετούς και άλλους Δυτικούς.
Παρόλο που τα κινήματα αυτά είχαν κάποιες επιτυχίες, δεν μπόρεσαν να φτάσουν στο σκοπό τους.
Το 1611 εκδηλώθηκε στη Θεσσαλία και την Ήπειρο ένα άλλο επαναστατικό κίνημα με αρχηγό τον επίσκοπο Διονύσιο το Φιλόσοφο, που αργότερα, επονομάστηκε Σκυλόσοφος εξαιτίας των συνεπειών του αποτυχημένου κινήματός του εναντίον των Τούρκων.
Ο φλογερός αυτός ιεράρχης κατόρθωσε να ξεσηκώσει πολλούς κατοίκους της υπαίθρου εναντίον των τυράννων. Οι Τούρκοι κατέπνιξαν το κίνημα του Διονυσίου και τον ίδιο τον έπιασαν και τον θανάτωσαν με μαρτυρικό θάνατο.
 |
| Το 1611, ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, πρώην επίσκοπος Τρίκκης, ηγήθηκε κινήματος στην Ήπειρο το οποίο είχε ως αποκορύφωμα την είσοδο των εξεγερμένων στην πόλη των Ιωαννίνων. Η Τουρκική φρουρά, παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό, ανασυντάχθηκε και διασκόρπισε τους εξεγερμένους. Ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος ή Σκυλόσοφος κατά τους Τούρκους, κρύφτηκε σε σπήλαιο του κάστρου αλλά γρήγορα εντοπίσθηκε και βρήκε τραγικό θάνατο |
Σημαντικές προσπάθειες έγιναν στα τέλη του 18ου αι. Η πρώτη άρχισε το 1769 κι έμεινε γνωστή ως «Ορλωφικά», από το όνομα των Ορλώφ, Ρώσων αρχηγών του κινήματος.
 |
| Ο Αλέξιος Ορλώφ |
Η Ρωσία που τότε βρισκόταν σε πόλεμο με τους Τούρκους, για να στρέψει την προσοχή του αντιπάλου της αλλού, ξεσήκωσε τους Έλληνες.
 |
| Ρωσικό πλοίο του 18ου αιώνα |
Η επανάσταση απλώθηκε γρήγορα στην Πελοπόννησο, κι έφτασε και στη Στερεά. Οι επαναστάτες όμως νικήθηκαν κι έπαθαν μεγάλες συμφορές. Πιο πολύ πλήρωσε η Πελοπόννησος.
(Η φράση «ο κατακαημένος Μοριάς» έχει μείνει από την εποχή εκείνη ).
(Η φράση «ο κατακαημένος Μοριάς» έχει μείνει από την εποχή εκείνη ).
Όμως ο Ρωσοτουρκικός αυτός πόλεμος είχε κι ένα καλό αποτέλεσμα, τη συνθήκη του Κιουτσούκ – Καϊναρτζή (1774), με την οποία ειρήνευσαν Τούρκοι και Ρώσοι. Η συνθήκη αυτή αργότερα έδωσε τη δυνατότητα στα ελληνικά καράβια να πλέουν με ρωσική σημαία στα Στενά. Το γεγονός αυτό συνέβαλε πολύ στην οικονομική ανάπτυξη των Ελλήνων.
Μια δεύτερη επαναστατική ενέργεια ακολούθησε λίγο αργότερα (1788) με αρχηγό το Λάμπρο Κατσώνη, αξιωματικό του ρωσικού στρατού.
Ο Κατσώνης κατάφερε με το μικρό του στόλο να κυριαρχήσει στο Αιγαίο και να γίνει ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων και των πειρατών.
Όμως η Ρωσία, που είχε κινήσει την επανάσταση, έκαμε πάλι ειρήνη με τους Τούρκους και ο Κατσώνης εγκαταλείφθηκε, αφού προηγουμένως ο στόλος του έπαθε πανωλεθρία από τον τουρκικό έξω από την Άνδρο.
 |
| Ο Λάμπρος Κατσώνης |
Όμως η Ρωσία, που είχε κινήσει την επανάσταση, έκαμε πάλι ειρήνη με τους Τούρκους και ο Κατσώνης εγκαταλείφθηκε, αφού προηγουμένως ο στόλος του έπαθε πανωλεθρία από τον τουρκικό έξω από την Άνδρο.
