ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ, ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Οι Έλληνες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχαν μια μορφή κοινοτικής αυτοδιοίκησης. Αυτή η κοινοτική διοίκηση, με κάποιες διαφορές, υπήρχε από τα αρχαία και τα βυζαντινά χρόνια. Οι Τούρκοι την προσάρμοσαν στις ανάγκες της δικής τους διοίκησης και πέτυχαν να ελέγχουν καλύτερα τους ραγιάδες και να εισπράττουν τους φόρους χωρίς έξοδα και φροντίδες. Οι κοινοτικοί άρχοντες, γνωστοί με πολλά ονόματα, όπως κοτζαμπάσηδες, δημογέροντες, πρόκριτοι, προεστοί κ.ά. προέρχονταν κυρίως από εύπορες οικογένειες.

Εκλέγονταν συνήθως για ένα χρόνο από τη συνέλευση του λαού (μάζωξη), που γινόταν στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Την εκλογή όμως έπρεπε να την εγκρίνουν οι Τούρκοι. Αυτό δείχνει ότι οι κοινοτικοί άρχοντες έπρεπε να είναι αρεστοί στις οθωμανικές αρχές. Οι δημογέροντες εκπροσωπούσαν τους Έλληνες κι ήταν υπεύθυνοι να τηρούν την τάξη, όσες φορές η κρατική εξουσία δεν ήταν σε θέση να τη διατηρήσει.

Κύριο έργο τους ήταν να συντάσσουν τους φορολογικούς καταλόγους ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες κάθε οικογένειας και να εισπράττουν τους φόρους. Το κράτος καθόριζε το ποσό που θα πλήρωνε κάθε κοινότητα κι αν κάποιοι δεν είχαν να πληρώσουν το ποσό, το πλήρωναν οι υπόλοιποι. Οι δημογέροντες δίκαζαν κιόλας κτηματικές και άλλες διαφορές ανάμεσα στους κατοίκους της κοινότητας κι έβγαζαν τις αποφάσεις τους με βάση τα έθιμα (πατροπαράδοτες συνήθειες). Οι Έλληνες είχαν πιο πολύ εμπιστοσύνη σ’ αυτά τα δικαστήρια παρά στα τουρκικά. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έδειχνε η κοινότητα για την παιδεία. Πολλά σχολεία ιδρύθηκαν και λειτούργησαν τότε με δαπάνες των κοινοτήτων. Μερικές κοινότητες, εξαιτίας της θέσης τους, της παραγωγής που είχαν ή για άλλους λόγους, κατάφερναν να πετύχουν από το σουλτάνο το λεγόμενο «κοινοτικό προνόμιο». Στην περίπτωση αυτή πλήρωναν λιγότερους φόρους και γλίτωναν από ποικίλες καταπιέσεις. Το προνόμιο αυτά βοήθησε κάποιες περιοχές ( Μέτσοβο, Ζαγόρι, Κυκλάδες, Χίος κ.ά.) να γνωρίσουν μεγάλη ανάπτυξη.

7. κοινοτητες μια μορφη αυτοδιοικησης

ΗΛΙΟΣ-ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ-ΠΗΓΗ ΖΩΗΣ

Ο Ήλιος  είναι ένα μέσο αστέρι, όμοιο με τα πολλά δισεκατομμύρια αστέρια του Γαλαξία μας.Είναι όμως 250.000 φορές πιο κοντά στη Γη από το αμέσως πλησιέστερο αστέρι...και 100 δισεκατομμύρια φορές λαμπρότερο από οποιοδήποτε άλλο αστέρι στον ουρανό.
Ο Ήλιος και το ηλιακό σύστημα γεννήθηκαν,σύμφωνα με την επικρατέστερη σήμερα θεωρία,πριν από 4.5 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια από περιστρεφόμενο αρχικό νεφέλωμα αερίου και σκόνης.
Ο Ήλιος είναι το πλησιέστερό μας αστέρι στον ουρανό.Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι βρίσκεται περίπου 150 εκατομμύρια χλμ. μακριά από τη Γη. Για τη μελέτη του υπάρχουν πολλά μεγάλα τηλεσκόπια σε διάφορα μέρη του πλανήτη μας.

Δείτε το βίντεο που έδωσε στη δημοσιότητα η  Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) με  τις πρώτες εντυπωσιακές εικόνες του ήλιου που τράβηξε το νέο δορυφορικό Παρατηρητήριο Ηλιακής Δυναμικής.

Eπιμέλεια εργασίας:Κριστίνα Ν.,Ιουλία Μ.

Η ΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΗΣ ΓΗΣ - ΟΙ ΕΠΟΧΕΣ

Δείτε διαδραστικά την περιφορά της γης και την εναλλαγή των εποχών.

 Πηγή :http://catalogs.mhhe.com/mhhe/home.do

 Κάνοντας ΚΛΙΚ στην παρακάτω εικόνα θα διαπιστώσετε τον τρόπο με τον οποίο προσπίπτουν οι ακτίνες του ήλιου πάνω στη γη κατά την διάρκεια του έτους.

Πηγή:http://astro.unl.edu/

Δείτε την ελλειπτική τροχιά της γης και την πρόσπτωση των ακτίνων του ήλιου.

Πηγή:http://astro.unl.edu/

Και λίγη εξάσκηση. Κλικ στην εικόνα, ανοίξτε το αρχείο και προσπαθήστε να απαντήσετε σωστά στις ερωτήσεις.

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ

Οι σκλαβωμένοι Έλληνες υπέφεραν πολλά από τους Τούρκους. Σύμφωνα με τους τουρκικούς νόμους, ο ραγιάς (υπόδουλος), για να έχει το δικαίωμα να ζει στην επικράτεια του σουλτάνου, Θα έπρεπε να πληρώνει το λεγόμενο κεφαλικό φόρο (χαράτσι).

Συλλογή φόρων

Ακόμα έπρεπε οι χριστιανοί να πληρώνουν και το φόρο της γης, για να έχουν δικαίωμα να την καλλιεργούν. Οι φόροι αυτοί πληρώνονταν κάθε χρόνο. Οι Τούρκοι, γενικά, θεωρούσαν τους ραγιάδες κατώτερους. Τους ανάγκαζαν να ντύνονται φτωχικά, να κατοικούν σε μικρά σπίτια και σε φτωχογειτονιές, να εκτελούν αγγαρείες, να παραμερίζουν στο δρόμο και να σκύβουν, όταν περνούσαν Τούρκοι. 

Σκλαβοπάζαρο

Κι ακόμη τους ταπείνωναν και τους εξευτέλιζαν, τους αδικούσαν και πολλές φορές τους περνούσαν από φοβερά βασανιστήρια. Ιδιαίτερα οδυνηρός ήταν για τους Έλληνες ο «φόρος αίματος», το παιδομάζωμα. 

Παιδομάζωμα

Οι νέοι που στρατολογούνταν με το παιδομάζωμα προορίζονταν για τα τάγματα των γενιτσάρων, για ακόλουθοι του σουλτάνου ή για αξιωματούχοι.

Γενίτσαροι με επίσημη στολή

Εκπαιδεύονταν έτσι, ώστε να γίνουν φανατικοί μουσουλμάνοι και να ξεχάσουν ολωσδιόλου την οικογένειά τους, την πατρίδα τους, τη θρησκεία τους.

Γενίτσαροι ασκούμενοι στο τόξο

Μια φοβερή δοκιμασία για τους χριστιανούς ήταν ο εξισλαμισμός. Οι Τούρκοι ανάγκαζαν συχνά τους χριστιανούς να ασπαστούν τη μουσουλμανική θρησκεία. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προτίμησαν μαρτυρικό θάνατο παρά να αλλάξουν την πίστη τους.

Βασανιστήρια και εξισλαμισμός

Πολλούς απ’ αυτούς τους νεομάρτυρες η εκκλησία τους τιμά ως αγίους. Ωστόσο, αρκετοί απ’ αυτούς, που υποχρεώθηκαν να ασπαστούν τον ισλαμισμό, εξωτερικά έκαναν πως είναι μουσουλμάνοι, κρυφά όμως παρέμεναν χριστιανοί· ήταν οι λεγόμενοι κρυπτοχριστιανοί.

Η Παναγία Σουμελά, καταφύγιο κρυπτοχριστιανών

Μεγάλο χτύπημα για τον ελληνισμό ήταν και η ναυτολογία των χριστιανών ραγιάδων. Οι Τούρκοι υποχρέωναν τους σκλαβωμένους να υπηρετήσουν στα τουρκικά καράβια· κι αυτό γιατί οι Έλληνες γνώριζαν θαυμάσια τη ναυτική τέχνη. 
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, εκείνη την εποχή τα παραθαλάσσια μέρη και τα νησιά υπέφεραν πολύ από την πειρατεία. Τούρκοι, Αλγερινοί, Τυνήσιοι, Φράγκοι και Έλληνες πειρατές κούρσευαν πλοία και έκαναν επιδρομές σε παραθαλάσσιους οικισμούς για να αρπάξουν ανθρώπους, ζώα, γεννήματα κι  ό,τι άλλο μπορούσαν. 

Πειρατές

 Οι σκληρές συνθήκες της τουρκικής κατοχής ανάγκασαν πολλούς να εγκαταλείψουν τον τόπο τους. Με τις μετακινήσεις αυτές των Ελλήνων άρχισαν να δημιουργούνται σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης ελληνικές παροικίες. Σπουδαίες παροικίες ήταν της Βενετίας, της Βιέννης, της Τεργέστης και της Οδησσού.

Οι ελληνικές παροικίες

Μια περιοχή ιδιαίτερα ευνοϊκή για την εγκατάσταση Ελλήνων ήταν οι Παραδουνάβιες ηγεμονίες (Μολδαβία και Βλαχία), που είχαν αυτονομία και, από μια εποχή και μετά, Έλληνες ηγεμόνες. 

Οι τρεις Ηγεμονίες Τρανσυλβανίας, Μολδαβίας και Βλαχίας περί το 1600

Αρκετοί Έλληνες υπηρετούσαν στις αυλές των ηγεμόνων και άλλοι ασχολούνταν με το εμπόριο και τη βιοτεχνία. Πολλοί πρόκοψαν στις τέχνες και τα γράμματα. Οι παροικίες του Βουκουρεστίου και του Ιασίου ήταν από τις πιο σημαντικές. Οι πλούσιες παροικίες πρόσφεραν πολλά στον ελληνισμό. 
Διέθεταν χρήματα, για να γίνουν σχολεία, βοηθούσαν νέους να σπουδάσουν, άνοιγαν τυπογραφεία, όπου τυπώνονταν ελληνικά βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες. Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι οι Έλληνες του
εξωτερικού προετοίμασαν την αναγέννηση του ελληνισμού και ενίσχυσαν τον αγώνα της ανεξαρτησίας. 

6.Οι συνθηκες ζωης των υποδουλων

ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΟΕ

Ο ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΕΙ ΠΡΟΝΟΜΙΑ

Την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) ακολούθησε η ανασφάλεια και ο τρόμος.

 Όσοι γλίτωσαν από τη σφαγή ή την αιχμαλωσία, εγκατέλειψαν τις εστίες τους με οποιονδήποτε τρόπο μπορούσαν. Έτσι η Πόλη σχεδόν ερημώθηκε. Ο Μωάμεθ Β΄ όμως, θέλοντας να την κάνει πρωτεύουσα του κράτους του, ζήτησε από τους κατοίκους να γυρίσουν πίσω. Υποσχόταν ακόμη ότι θα τους δώσει τα σπίτια τους και εγγύηση για τη ζωή τους. Κάποιοι τότε γύρισαν και η ρημαγμένη πρωτεύουσα του Βυζαντίου ζωντάνευε σιγά - σιγά. Μια από τις πρώτες ενέργειες του Μωάμεθ Β΄ ήταν να επιβάλει στον πατριαρχικό θρόνο το Γεννάδιο, οπαδό της ανθενωτικής μερίδας. Ο σουλτάνος αναγνώρισε συγχρόνως τον πατριάρχη ως θρησκευτικό και πολιτικό αρχηγό όλων των ορθοδόξων.

O Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής παραχωρεί τα προνόμια του Πατριαρχείου στον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο

Στον κλήρο ανατέθηκαν και δικαστικές εξουσίες, κυρίως για θέματα που αφορούσαν διαζύγια, κληρονομιές κ.ά. Στα εκκλησιαστικά αυτά δικαστήρια προσέφευγαν μερικές φορές και οι Τούρκοι, γιατί τα εμπιστεύονταν περισσότερο. Πατριάρχης και κλήρος βρέθηκαν στο πλευρό του ταπεινωμένου ραγιά σ’ όλη τη διάρκεια της σκλαβιάς και τον βοήθησαν να μην χάσει την πίστη του. Η προσφορά αυτή στάθηκε ανεκτίμητη, γιατί όποιος κρατούσε την πίστη του, κρατούσε και την ελληνική του ταυτότητα. Γύρω από το Πατριαρχείο, που ύστερα από αρκετές περιπέτειες μεταφέρθηκε στη συνοικία Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, εγκαταστάθηκαν πολλοί Έλληνες. 

Η περιοχή του Φαναρίου στην Κωνσταντινούπολη

Αυτοί με τη μόρφωσή τους και τις θέσεις που πήραν στην οθωμανική διοίκηση πρόσφεραν, σε αρκετές περιπτώσεις, μεγάλες υπηρεσίες στο Γένος. Από το όνομα της συνοικίας οι Έλληνες αυτοί ονομάστηκαν Φαναριώτες. 

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος. Φαναριώτης που έπαιξε σημαντικό ρόλο ως πολιτικός στην Επανάσταση του 1821

Οι Τούρκοι, εκτός από τις θρησκευτικές, έκαμαν και άλλες παραχωρήσεις στους υπόδουλους Έλληνες. Οι λόγοι για τους οποίους έκαμαν αυτές τις παραχωρήσεις, που επικράτησε να λέγονται προνόμια, είναι πολλοί: Γενικά οι Τούρκοι ασχολούνταν με τα πολεμικά έργα. Άφησαν λοιπόν το πεδίο ελεύθερο στους χριστιανούς να καταγίνονται με το εμπόριο, τη βιοτεχνία και τη γεωργία.

Αγορά στην Αθήνα την περίοδο της τουρκοκρατίας

Αναγνώρισαν ακόμη κάποια αυτοδιοίκηση στις κοινότητες που υπήρχαν από παλιά, για να εξασφαλίσουν την είσπραξη των φόρων, αφού δεν είχαν οργανωμένο υπαλληλικό προσωπικό. Εξάλλου οι μουσουλμάνοι, που επιδίωκαν τον εξισλαμισμό των λαών τους οποίους υπέτασσαν, έδειχναν κάποιο σεβασμό για τους χριστιανούς και τους Εβραίους. Οι Τούρκοι βέβαια έκαμαν τις παραχωρήσεις για να εξυπηρετήσουν δικές τους ανάγκες. Οι Έλληνες όμως μπόρεσαν να τις αξιοποιήσουν για δική τους ωφέλεια: διατήρησαν τη θρησκεία και την ενότητα τους· προόδευσαν με τον καιρό στο εμπόριο, τη ναυτιλία και τη βιοτεχνία, ενίσχυσαν την αυτοδιοίκηση στις κοινότητες τους και κράτησαν τη γλώσσα τους, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους.
5. Ο σουλτάνος παραχωρεί προνόμια

Λύστε το σταυρόλεξο του μαθήματος: